Markelo

Markelo (Nedersaksisch of Twents: Maarkel) is een Nederlands dorp in Twente, provincie Overijssel. Het behoort tot de gemeente Hof van Twente. Tot de gemeentelijke herindeling van 1 januari 2001 vormde het dorp de hoofdplaats van de gelijknamige gemeente Markelo. De naam Markelo betekent bos (“lo”) dat een afscheiding of grens (“mark”) aangeeft (Groenedijk, 2000).
Markelo ligt nabij afslag 27 aan de A1 tussen Deventer en Hengelo en heeft ongeveer 7000 inwoners.
Coordinaten: 52°14′03″N 6°29′43″E

Omgeving

Ten westen van het dorp ligt de Markelose Berg of Markelerberg, op de top waarvan zich het Provinciaal Verzetsmonument Overijssel 1940-1945 bevindt. Nabij de Markelose Berg heeft op de kleine heuvel De Hulpe een kapel met daarin een wonderdadig Mariabeeld getiteld ‘Onze [Lieve] Vrouwe ter Hulpe’ gestaan (de Hulpe; Maria, hulp der christenen).
Ongeveer vijf kilometer ten westen van het dorp staat een 132 meter hoge televisietoren. Een miniatuurversie van deze toren staat in Madurodam in Den Haag.

Geschiedenis

Of de heilige Lebuïnus van Deventer in de achtste eeuw op de Dingspelerberg de ding van de Saksen in Marclo (aan de Wezer volgens de Vita Lebuini) verstoorde en de heidense Saksen tot bekering opriep, of dat de ding in een verdwenen nederzetting nabij Nienburg in Duitsland plaatshad, is onzeker.[3] In 1181 wordt het dorp Marclo in het Oversticht in elk geval genoemd. In de middeleeuwen vormde het dorp Markelo het centrum van het gelijknamige kerspel in het Oversticht van het bisdom Utrecht, met in het centrum de parochiekerk H. Martinus. In 1224 werd het latere stadje Diepenheim kerkelijk van Markelo afgescheiden en een zelfstandige parochie H. Johannes.
Voor de opkomst van het protestantisme, dat in Markelo tijdens de Tachtigjarige Oorlog verplicht opgelegd werd door de grote invloed van de adel en de Overijsselse Classis te Deventer (die predikanten zond om de bevolking te protestantiseren), was Markelo een belangrijk (katholiek) bedevaartsoord voor de Kerk in de oostelijke Nederlanden.

Vanaf de Hoge Middeleeuwen tot midden 17e eeuw werden bedevaarten naar Markelo ondernomen vanuit geheel Twente en omliggende gebieden, ondanks een verbod door de 17e-eeuwse protestantse overheid; in de voormalige Sint-Martinuskerk werd voor de Reformatie een eucharistische wonderreliek van het Heilig Bloed bewaard en vereerd. Later maakte de overheid de bedevaarten onmogelijk door de devotiekapellen (heylig bloedhuisken en een afgodischen steen), waaronder ook de alreeds eerder eens verwoeste Mariale kapel op De Hulpe dicht te metselen of af te breken.
Sinds de 15e eeuw maakte kerspel Markelo deel uit van het richterambt Kedingen. In 1811 werden het kerspel Markelo, de buurschap Kerspel Goor en de stad Goor samengevoegd tot de gemeente Goor. Op 1 juli 1818 werd Markelo een zelfstandige gemeente tot het op 1 januari 2001 deel ging uitmaken van de gemeente Hof van Twente. Onder de gemeente Markelo hoorden de buurtschappen Achterhoek, Dijkerhoek, Elsen, Elsenerbroek, Herike, Kerspel Goor, Markelosebroek, Pothoek en Stokkum. Na 1970 breidde het dorp Markelo enigszins uit met kleine nieuwbouwwijken met name aan de noord- en oostkant. In 1969 kreeg het een eigen zwembad, “De Vijf Heuvels” ten oosten van het dorp, tegenover camping Hessenheem.
Op camping Hessenheem stonden sinds 1950 diverse vakantiehuisjes van de beroemde architect Gerrit Rietveld. Echter deze ‘primitieve’ huisjes met de harde Rietveld-meubelen voldeden voor de toeristen niet meer aan de moderne eisen van de tijd en zijn daarom rond 2000 gesloopt. Eén huisje is als monument bewaard gebleven en sinds 2007 te bewonderen in het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem.
Tot mei 1953 had Markelo een eigen spoorwegstation aan de diesellijn Zutphen – Hengelo, ca. 3 km ten zuiden van het dorp.

Toerisme

Markelo is momenteel een druk bezochte plaats. Er zijn verscheidene toeristische bezienswaardigheden en het landschap leent zich voor een wandeling of een fietstocht. In het centrum van Markelo staat naast het VVV-kantoor de museumboerderij Eungs Schöppe, waar men zich terug in de tijd waant. In het centrum staat eveneens de in 1991 gerestaureerde korenmolen De Hoop uit 1836. Nabij Markelo bevinden zich de kastelen Weldam en Wegdam.
De plaats telt tientallen rijksmonumenten.

Religie

De bevolking van Markelo is overwegend behoudend protestants. In het midden van het dorp staat de Martinuskerk, ook wel gewoon Nederlands-Hervormde kerk genoemd, thans PKN.

Sport

De plaatselijke voetbalverenigingen waren SV Markvogels en SC Markelo. Later zijn deze twee samen gegaan tot de huidige vereniging, Sportclub Markelo. De volleybalvereniging is Markel-Up. Sinds 1997) kent Markelo een officiële supportersvereniging van FC Twente. Markelo was hiermee de eerste plaats in Twente met een officieel erkende supportersvereniging voor deze club en daarmee het voorbeeld voor vele andere lokale supportersverenigingen in Twente die daarna zijn ontstaan. Deze verenigingen organiseren voor een vastgestelde contributie meerdere busreizen per seizoen, zowel voor thuis- als uitwedstrijden.

Markelo staat in de motorcrosswereld bekend om het legendarische motorcrosscircuit De Herikerberg, ook wel “Pieuw” genoemd. Sinds 1932 organiseert de Markelose Motorclub “Ons Genoegen” motorcrosswedstrijden. In eerste instantie werden de wedstrijden verreden op de Markeloseberg, maar sinds 9 augustus 1947 vinden de wedstrijden op de Herikerberg plaats. In 1954 kreeg Markelo de kans tot het organiseren van de Grand Prix 500 cc. De Markelose Motorclub “Ons Genoegen” is nog steeds actief met het organiseren van evenementen op wereldniveau. In 2008 werd de 25e Grand Prix georganiseerd op De Herikerberg. Qua aantal Grand Prix wedstrijden is het Markelose circuit recordhouder.

Media
Maarkelsnieuws is het lokale medium in Markelo. De nieuwswebsite bestaat sinds 2007 en is in zeer korte tijd geworden tot een veelgelezen medium in Markelo.

De Televisietoren in Markelo gebouwd ter ondersteuning van de televisie- en radiozenders, werd in 1959 in gebruik genomen. De hoogte van de toren is 132 meter hoog (112 meter toren en 20 meter mast). Tot 3 december 2007 was de mast 45 meter. De toren staat meer dan 23 centimeter uit het lood (scheef).

 Bron: Wikipedia

(meer foto’s volgen later)